Het bericht dat ik hier vorige week onder de titel Ceci n’est pas la réalité plaatste, heeft een staartje gekregen. Een onverwacht staartje. Een raadselachtig staartje zelfs, als zoiets bestaat.
Ik schreef daarin over de foto die mijn goede vriend en fotograaf Ray had gemaakt en wees de lezer op de weerspiegeling van zijn silhouet in het winkelraam. ‘We zien hem in actie,’ schreef ik, ‘door de knieën, het lichaam gebogen, de spieren gespannen, klaar om toe te slaan. Een schim, een schaduw, een gemaskerde bandiet.’
Meteen na publicatie kreeg ik een mailtje van Ray: ‘Ik zie ook een fotograaf, alleen ben ik dat niet. Ik sta nooit zo te fotograferen, ik fotografeer vanuit de heup, als met een schachtzoeker camera.’
‘Maar wie is de mysterieuze fotograaf dan van wie we de weerspiegeling zien?’ vroeg ik. Zijn antwoord liet niet lang op zich wachten. ‘Dat is het hem nu juist: er was geen winkelruit. Het was een open winkelpui.’
Als het niet het silhouet van een fotograaf is wat wij zien, wat is het dan wel? Gezichtsbedrog? Een speling van licht, schaduw en uitgestalde goederen? Het is bijna niet voor te stellen, maar tenzij u in bovennatuurlijke verschijnselen gelooft, stel ik voor om dit als verklaring te accepteren.
Over mijn eigen rol als schrijver schreef ik in hetzelfde stukje: ‘De schrijver daarentegen is een leugenaar, een bedrieger. (…) Hij tovert ze iets voor dat op de werkelijkheid lijkt, maar het niet is.’
De bedrieger bedrogen. Ceci n’est pas la réalité, nee, dit is niet de werkelijkheid. Dit is de werkelijkheid die de schrijver ertussen neemt. En met hem de lezer en toeschouwer.
‘Wees gewaarschuwd,’ zo besloot ik vorige week mijn stukje. Die waarschuwing blijft onverminderd van kracht.