Van jonge helden, de dingen die voorbij gaan (15)

Ik geloof dat alle kranten en nieuwsmedia de afgelopen dagen melding hebben gemaakt van zijn dood. Het zal u dus waarschijnlijk niet zijn ontgaan dat afgelopen vrijdag de acteur Adam West in Los Angeles is overleden. Mocht de naam u nog hebben doen fronsen – Adam Wie? – de foto die bij het bericht werd geplaatst was bekender dan zijn naam: Aah, Batman!

West speelde de rol van de caped crusader in de tv-serie die tussen 1966 en 1968 in de VS te zien was en rond diezelfde tijd ook de Nederlandse televisie haalde. In de necrologieën die dit weekend verschenen vielen veelvuldig de termen ‘camp‘ en ‘pop-art‘. Niet zonder reden, maar gelooft u mij, voor de generatie kinderen waartoe ik behoor had de serie niets met camp te maken, als we al geweten hadden wat de term inhield. Net als de strips was de serie spannend en – ja, ik weet eigenlijk geen andere woorden te bedenken dan ‘cool‘ en ‘gaaf‘. Welke woorden hadden wij kinderen in de jaren zestig tot onze beschikking om deze eigenschappen aan te duiden? Het enige dat me zo snel te binnen schiet is ‘blits‘.

Er figureerde echter nog een andere Batman in mijn jeugd, een Batman wiens naam veel bekender is geworden dan die van Adam West en waarvan de koppeling met een optreden als superheld is vervaagd tot een flauwe herinnering van een handvol vijftigers. Ik heb het over Joop van den Ende.

Alvorens hij bekendheid en rijkdom verwierf als theater- en televisieproducent was Van den Ende een weinig succesvol variété artiest. Hij trad op als clown Tako, was conferencier en bestierde een feestartikelenwinkel. Samen met buikspreker Piet Groenendaal, artiestennaam Peter Grooney, in de rol van Robin en accordeonist en entertainer Ger Atsma als de Raadselman trok Van den Ende in de tweede helft van de jaren zestig als Batman langs allerhande feesten, partijen en verenigingen.

Zo deed het trio ook het kampeerterrein in het Gooi aan waar mijn ouders een zomerhuisje hadden en waar ik de zomers van mijn jeugd heb doorgebracht. Gezinnen uit de grote stad probeerden daar te vinden wat de stad hen niet kon bieden: rust, ruimte, groen, schone lucht. Er werden voor jong en oud tal van activiteiten georganiseerd op het gebied van sport, spel en ontspanning. Het was een kleine gemeenschap die daar elk jaar neerstreek, afkomstig uit de grootstedelijke arbeiders- en middenklasse. Vanuit een merkwaardige, aandoenlijke mengeling van idealisme en consumptisme, waaruit het eerste met de jaren steeds meer verdween en het tweede steeds groter werd. Mijn Paradijs – compleet met zondeval.

Daar traden Batman en Robin op. In een in elkaar getimmerd decor, voor een op een grasveld verzamelde jeugd waartussen ook ik mij bevond. Van de voorstelling herinner ik mij niet veel, behalve dat ik hem fantastisch vond. Dat en één grap. Eén legendarische grap. Een grap die ik de allerbeste grap vond die ik ooit had gehoord, die ik nog heel lang te pas en te onpas zou herhalen en waarvan ik me niet kon voorstellen dat hij ooit zou worden overtroffen door een betere. Een grap die ik later, veel later, zou bijzetten in mijn vitrinekast met memorabilia en die tot op de dag van vandaag een zekere glimlach op mijn mond doet verschijnen.

Het is Robin die in hun strijd tegen de schurkachtige Raadselman een list verzint om de boef te snappen.
Hij steekt zijn hand op. Priemt zijn wijsvinger in de lucht. Buigt zich licht voorover naar het publiek dat hem verwachtingsvol aankijkt en roept: ‘Ik heb een idee!’
Waarop de rijzige Batman droogkomisch reageert: ‘Alweer een?’

Het kampeerterrein bestaat niet meer. Joop van den Ende is dit jaar 75 geworden. Peter Grooney was tot voor kort met zijn buikspreekpop Charlie nog de kompaan van clown Bassie. Ger Atsma speelde in 1976 matroos Wiebe in Peppi en Kokkie bij de marine en stopte een paar jaar geleden met optreden. Adam West is vrijdag op 88-jarige leeftijd overleden.