Workshop voor scholieren in het basis- en voortgezet onderwijs
Doelstelling van de workshop laat zich samenvatten in één woord: plezier. Plezier in het spelen met taal, fantasie, beelden en gedachten. Om vervolgens samen te zien wat het effect is van dat spel op het verhaal dat je leest of schrijft. Het is een ontdekkingsreis. Door de wereld van boeken en verhalen, woorden en zinnen, lezen en schrijven. Op zoek naar het Geheim van het Schrijven, het Wonder van Taal en het Mysterie van Creativiteit. Hoe zet je je gedachten en fantasieën helder op papier? Hoe maak je een spannend verhaal spannend en een triest verhaal triest? Hoe beschrijf je mensen en dingen? Hoe geef je personages een stem?
Deze workshop is geschikt voor kinderen in de bovenbouw van de basisschool en de onderbouw van het voortgezet onderwijs.
‘Ze legt het boek op tafel, blaast het stof er af en legt haar handen er op. Dat ging allemaal vanzelf. Kimberley bekijkt het boek goed, er zijn handafdrukken in gemaakt. Ze legt haar handen er in. Het boek gaat open en komt oog verblindend wit licht uit. Al dat licht gaat recht op Kimberley af. Het stroomt langzaam haar hart in. Ze zweeft de lucht in en straalt helemaal wit licht uit.’
(Merijn, groep 7)
Spelen met taal
Hoewel ik in de eerste plaats voor volwassenen schrijf (literatuur, columns, artikelen), heeft de kinderliteratuur altijd in mijn belangstelling gestaan. Lezen en schrijven, spelen met taal, je zou het mijn passie kunnen noemen. De laatste jaren probeer ik dat enthousiasme over te brengen op kinderen. Waarom? Omdat schrijven leuk is! Omdat het ontwikkelen van creativiteit belangrijk is. Omdat spelen met taal het leukste spel is dat er is.
Workshops voor basisschool en voortgezet onderwijs
Ik heb “deze passie” vormgegeven in een workshop verhalen schrijven voor kinderen in de bovenbouw van de basisschool en de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Ik heb dergelijke workshops bijvoorbeeld gegeven op de OBS Martin Luther King in Amstelveen, het Keizer Karel College in Amstelveen, OBS De Pionier in Amstelveen, de Christelijke Scholengemeenschap Buitenveldert in Amsterdam en het Commanderij College in Gemert.
De workshop is een reis, een reis die wij samen maken. Ik schrijf met nadruk samen, omdat wij op interactieve wijze aan de hand van opdrachten en een groot aantal voorbeelden uit de kinderliteratuur proberen te ontdekken hoe je dat eigenlijk doet ‘schrijven’ en waarom goede boeken geschreven zijn zoals ze zijn.
Maatwerk
Elke workshop is maatwerk, toegesneden op de situatie bij jou op school en in de klas. In samenspraak gemodelleerd naar jouw wensen en behoeften en mijn ervaringen en ideeën.
Een voorbeeld? Een standaard workshop bestaat bijvoorbeeld uit drie lessen van een uur. Na afloop van de laatste les krijgen de kinderen de opdracht mee om thuis (of deels op school) zelf een verhaal te schrijven. Het programma wordt vervolgens afgerond met een les van een half uur waarin het geheel klassikaal wordt geëvalueerd en de kinderen hun verhalen voorzien van commentaar, suggesties en beoordeling van mijn hand terugkrijgen.
‘Mijn hart bonkt nu in mijn keel. Ik ben bang dat ze het kunnen horen. Ik weet zeker dat Tessa daar is! Even later hoor ik nog wat gepraat, maar dat kan ik niet meer verstaan. Ik verstop mij achter een struik, waar ik net een beetje doorheen kan kijken. Niet veel later komen ze naar buiten, zonder Tessa! Ze doen de deur op slot en rijden zonder Tessa weg. Het nummerbord, dat moet ik onthouden! 56-WL-TG. Ik kerf het met een scherp stokje in mijn arm. Au, dat doet pijn, maar ik mag het niet vergeten.’
(Astrid, groep 7)
Een voorbeeld
Waar de vorm van de workshop zeer verschillend kan zijn, daar is de inhoud in grote lijnen steeds dezelfde. Kernbegrippen zijn: plezier in het spelen met taal, het ontwikkelen van creativiteit, het helder op papier zetten van gedachten en fantasieën, nadenken over vorm en inhoud.
Bij een workshop van drie lessen kan dat er als volgt uitzien:
Les 1: Het Wonder van het Woord (45-60 minuten)
Over het wonderbaarlijke gegeven dat een stelletje letters op papier erin slaagt om in je hoofd een wereld op te bouwen waarin je jezelf kunt verliezen. Wat is schrijven? Het spiegelbeeld daarvan: een wereld bedenken en die omzetten in woorden en zinnen op papier. Over het belang van het beeld en de noodzaak de lezer hetzelfde te laten zien als jij voor je ziet. Over het voordeel van schrijven boven vertellen en het geduld van papier.
Les 2: De Macht van het Verhaal (45-60 minuten)
Hoe trek je de lezer jouw verhaal binnen? En hoe laat je hem vervolgens niet meer los? Een les over de verschillende genres en het schema dat alle boeken gemeen hebben. Maar ook over het creëren van een hoofdpersoon. Een les waarin zaken als perspectief en identificatie aan bod komen.
Les 3: Het Spel en de Spelers (45-60 minuten)
Schrijven is het spelen met taal, met je eigen fantasie en die van de lezer. Waar moet een goed boek aan voldoen? Hoe maak je een spannend boek spannend en een grappig boek grappig? Een les over dingen als montage, het doseren van informatie, spanning opbouwen, verwachtingen en verrassingen.
Les 4: Evaluatie (20-30 minuten)
Samen met de kinderen kijk ik terug op de workshop. Hoe vonden zij het? Hoe vonden zij het schrijven van het verhaal? Wat vond ik van hun verhalen? Wat blijken vaak de grootste moeilijkheden te zijn? Aan het eind van de les worden de van een beoordeling en commentaar voorziene verhalen uitgedeeld.
‘Het was nog vroeg in de ochtend. De eerste ochtend zonnestralen kwamen op. Maar toch was het nog geluidloos in het stadje Kernen. Behalve in het huis bij Jimmy.’
(Fay, groep 6)
Lijkt het je een leuk idee om een Schrijver Op School te hebben? Heb je interesse in een workshop, vragen of opmerkingen? Mail naar info@renesnoek.com of bel 06 485 04 095. Of neem contact met mij op via het contactformulier op deze site.